Wat je ziet, is afhankelijk van waar je staat, welke kijkroute je kiest, en wat je wíl zien.
In zijn boek Stijloefeningen (Exercises de Style, 1947) herschrijft Raymond Queneau één kort verhaal op 99 verschillende manieren. Hoe zou dat werken in beeld? vroeg ik me af. Het portret van de schrijver zelf werd de basis voor mijn ‘kijkoefeningen’.
Het originele portret is een portretfoto die Man Ray in 1925 maakte. Een fijn beeld om te bekijken, aftasten, namaken, afbreken en opnieuw op te bouwen. Eerder schreef ik al iets over het proces. Met 99 varianten is het project dan wel afgerond; klaar is het nooit. Omdat je elke dag anders kijkt, nieuwe ideeën en mogelijkheden ziet.
Oulipo
Queneau was veellezer, schrijver en wiskundige. Richtte in 1960 mede een ‘werkplaats voor potentiële literatuur’ op: Oulipo (Ouvroir de Littérature Potentielle). De Oulipiens legden zichzelf en hun schrijfwerk beperkingen op, om zo de mogelijkheden van literatuur te exploreren. Queneau zei het zelf zo: “Een Oulipien is een rat die zelf de doolhof maakt waaruit hij probeert te ontsnappen”.